An toàn phòng cháy chữa cháy tại gia đình và nơi làm việc

1. Các biện pháp bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy

Để đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy (an toàn PCCC) đối với hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, chủ hộ gia đình, cơ quan, tổ chức, cá nhân hoạt động trong ngôi nhà cần tổ chức thực hiện những nội dung sau:

a/ Chủ nhân gia đình cần chủ động tìm hiểu kiến thức và kỹ năng cơ bản về phòng cháy chữa cháy (PCCC).

Họ cũng cần thúc đẩy, nhắc nhở các thành viên trong gia đình tuân thủ quy định pháp luật về PCCC, học hỏi các kỹ năng cơ bản về PCCC, biết cách thoát hiểm và cứu người trong trường hợp xảy ra cháy, cũng như kỹ năng sơ cứu ban đầu.

Để đảm bảo an toàn cho gia đình, chủ nhân nhà nên tích cực tìm hiểu và có kiến thức cơ bản về phòng cháy chữa cháy (PCCC). Họ cần tự động nhắc nhở và đôn đốc các thành viên trong gia đình tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật về PCCC. Việc cập nhật kiến thức cơ bản về PCCC, cách thoát hiểm và sơ cứu ban đầu khi có cháy cũng là vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn cho gia đình.

Hãy tham khảo infographic kiến thức nhanh về an toàn phòng cháy chữa cháy sau đây

b) Bố trí mặt bằng, sắp xếp vật dụng, hàng hóa bảo đảm an toàn PCCC

Đối với các căn nhà dân cư như nhà gia đình, nhà dạng ống, nhà liền kề và chia lô, cần tránh sắp xếp các vật dụng che chắn, cản trở lối thoát nạn. Không lắp đặt các biển quảng cáo, lồng sắt hay lưới sắt tại ban công và lô gia của nhà. Cần bố trí tầng sân thượng và mái thông thoáng, có lối đi từ tầng dưới qua các thang cố định và cửa đi. Không khóa cửa lối lên mái, và nếu có khóa cửa, cần phải quy định vị trí để chìa khóa trong nhà.
Đối với các căn nhà kết hợp sản xuất, kinh doanh, chứa hàng hóa hay chất nguy hiểm về cháy, nổ, cần phải bố trí tách biệt với nơi ở và sinh hoạt. Không sản xuất hay kinh doanh các loại hàng hoá dễ cháy, nổ trong ngôi nhà như xăng, dầu, hóa chất dễ cháy, nổ và các loại tương tự.

Để tránh cháy nổ, cần sắp xếp vật dụng, hàng hóa, vật liệu dễ cháy gọn gàng và đặt cách xa nơi có nguồn lửa, nguồn nhiệt ít nhất 0,5m.

Không nên lưu trữ xăng, dầu, khí đốt, chất lỏng dễ cháy trong nhà. Trong trường hợp cần thiết, chỉ nên để số lượng tối thiểu đáp ứng nhu cầu sử dụng trong thời gian ngắn và bảo quản chúng ở nơi thông thoáng, cách xa nguồn lửa, nguồn nhiệt. Tránh bảo quản và sử dụng chất khí, chất lỏng dễ cháy, nổ trong tầng hầm, khu vực có nhiều vật dụng, hàng hóa dễ cháy và trong phòng ngủ.

Nếu bạn sử dụng ô tô, mô tô, xe gắn máy, máy phát điện và phương tiện khác có sử dụng xăng, dầu, chất lỏng dễ cháy, hãy để chúng cách xa nơi đun nấu, nguồn lửa, nguồn nhiệt.

c) Quản lý an toàn nguồn lửa, nguồn nhiệt

Để đảm bảo an toàn, cần phải kiểm soát việc sử dụng nguồn lửa và nhiệt độ chặt chẽ. Khi sử dụng các thiết bị đốt nóng, sửa chữa, thi công, hàn cắt… gây ra nguồn lửa và nhiệt độ, cần phải có người trực để giám sát. Việc đốt nến, hương thơm, vàng mã cũng cần được kiểm soát và quản lý cẩn thận.

Trong khu vực nấu ăn, cần tránh đặt các vật dễ cháy gần bếp. Để sử dụng bếp an toàn, cần tuân theo các hướng dẫn sau:

• Với bếp gas: Nên tắt bếp và đóng van gas khi không sử dụng. Cần kiểm tra thường xuyên các bộ phận của bếp gas như ống dẫn gas, van khóa, van an toàn để thay thế kịp thời khi phát hiện hư hỏng. Bình gas và bếp gas cần được đặt ở nơi thông thoáng và tránh xa các thiết bị điện, thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt. Nên cài đặt đầu báo khí gas tại khu vực đặt bình gas và bếp gas. Nếu sử dụng hệ thống cấp khí đốt trung tâm, cần thiết kế, lắp đặt và nghiệm thu theo quy định của tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hiện hành.
• Với bếp điện (bếp từ, hồng ngoại…): Cần thiết kế đường dây điện phù hợp với công suất của bếp và lắp đặt các thiết bị đóng, ngắt, bảo vệ như cầu dao, aptomat.
• Với bếp dầu: Luôn lau chùi sạch sẽ để tránh cháy nổ. Không nên rót dầu vào bếp khi nó đang cháy và không sử dụng xăng làm nhiên liệu cho bếp dầu.
• Vùng thờ cúng: Sử dụng vật liệu không cháy hoặc khó cháy cho vách và trần nhà. Để tránh việc đổ vỡ, đặt đèn, bát hương và nến trên mặt phẳng chắc chắn. Nếu đặt trên bề mặt khác, hãy sử dụng vật dụng không cháy hoặc khó cháy (ví dụ như miếng lót bằng kim loại, bát, đĩa, cốc…). Không nên thắp đèn hương, nến hoặc đèn cầy khi đi ngủ hoặc không có người ở nhà.

Tham khảo các sản phẩm đầu báo khói và đầu báo nhiệt để cảnh báo cháy sớm:

d) Đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy khi lắp đặt và sử dụng hệ thống điện và thiết bị điện tránh cháy do điện.

• Đặt hệ thống điện của khu vực sản xuất, kinh doanh cách biệt với các khu vực khác trong nhà tránh cháy do điện.
• Khi cài đặt thiết bị tiêu thụ điện mới, cần tính toán để tránh quá tải. Không nên sử dụng nhiều thiết bị điện trên cùng một ổ cắm. Nếu lắp đặt các thiết bị điện sinh nhiệt lớn (đèn sưởi, quạt sưởi, lò nướng…), cần đặt khoảng cách an toàn đến các vật dụng dễ cháy.
• Tắt các thiết bị điện khi không sử dụng trước khi đi ngủ hoặc ra khỏi nhà.
• Thường xuyên kiểm tra, sửa chữa hoặc thay thế thiết bị điện bị hỏng hoặc không đảm bảo an toàn.

Trang bị thiết bị báo cháy để đảm bảo bạn phát hiện sớm nguy cơ cháy và kịp thời xử lý trước khi cháy lớn hoặc thoát nạn.

e) Chuẩn bị sẵn 1 một số cách thoát nạn khi xảy ra cháy

Nếu nhà chỉ có 1 lối thoát hiểm, cần phải sắp xếp thêm phương án thoát hiểm thứ 2. (Có thể là cầu thang sắt bên ngoài nhà, ống thoát hoặc thang dây, dây thả chậm được đặt tại ban công, lô gia hoặc sân thượng; có thể sử dụng lối đi qua mái nhà của nhà hàng xóm để thoát nạn trong trường hợp khẩn cấp).

Khi xây dựng lối đi và lối thoát nạn, cần lưu ý các giải pháp giảm thiểu tác động của các yếu tố nguy hiểm từ đám cháy:

• Tránh để phương tiện, hàng hóa, đồ dùng, vật liệu dễ cháy hoặc nguồn lửa, nguồn nhiệt trên hành lang, lối thoát nạn và cầu thang thoát nạn của nhà. Không để các thiết bị, vật dụng nhô ra khỏi mặt tường ở độ cao dưới 2m.
• Sử dụng vật liệu không cháy hoặc khó cháy cho cầu thang bộ thoát nạn trong nhà. Hạn chế sử dụng cầu thang xoắn ốc.
• Sử dụng cửa có bản lề (cửa cánh) cho cửa đi ra ngoài nhà tại tầng 1. Hạn chế lắp đặt cửa trượt và cửa cuốn. Nên bố trí nơi để chìa khóa và dụng cụ phá dỡ thông thường (búa, rìu, xà beng…) trong nhà để mở cửa kịp thời khi xảy ra sự cố cháy hoặc nổ. Trong trường hợp lắp đặt cửa cuốn, cần có bộ lưu điện và bộ tời bằng tay để mở cửa khi mất điện hoặc động cơ bị hỏng.
• Đối với nhà ở có ban công, lô gia hoặc cửa sổ ở mặt tiếp giáp với đường giao thông, cần bảo đảm thông thoáng để thoát nạn khi cần thiết. Nếu lắp đặt lồng sắt hoặc lưới sắt, nên bố trí ô cửa để thoát nạn khi có cháy hoặc nổ. Việc lắp đặt biển quảng cáo bên ngoài nhà cần tuân thủ quy định của pháp luật và đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC).
• Đối với tầng mái (sân thượng), cần có lối lên từ tầng dưới qua cầu thang hoặc ô cửa có kích thước đủ rộng để có thể di chuyển lên tầng mái và tính toán khả năng thoát nạn sang nhà liền kề.
• Để đề phòng và ngăn chặn cháy, chủ đầu tư nên tích cực đầu tư lắp đặt các thiết bị cảnh báo cháy sớm như đầu báo cháy tự động và camera không dây. Ngoài ra, cần trang bị, chuẩn bị sẵn sàng phương tiện chữa cháy tại chỗ như nước, chăn, bình chữa cháy xách tay… để dập tắt cháy ngay từ khi mới phát sinh. Đồng thời, cần trang bị dụng cụ phá dỡ (xà beng, kìm cộng lực…), đèn pin, mặt nạ phòng độc, khăn mềm để phòng chống ngạt khói để mở cửa và thoát nạn. Để đảm bảo tính hiệu quả, cần quy định rõ vị trí đặt phương tiện này, bảo đảm yêu cầu dễ thấy, dễ lấy và gần lối thoát nạn. Với những biện pháp này, việc phòng cháy chữa cháy sẽ được thực hiện một cách nhanh chóng, hiệu quả và an toàn hơn.

2. Hướng dẫn thoát nạn khi có cháy

a) Thành viên hộ gia đình cần nắm rõ lối ra thoát nạn tại tầng 1, lối ra khẩn cấp (lối ra thứ 2), vị trí để chìa khóa, dụng cụ phá dỡ trong nhà; tại khu vực sản xuất, kinh doanh, cần phổ biến cho người lao động, sinh sống trong nhà về nội quy, biện pháp thoát nạn, nhận biết chỉ dẫn thoát nạn (biển chỉ dẫn hay đèn chỉ dẫn thoát nạn), sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn để kịp thời thoát nạn, CNCH khi có sự cố cháy, nổ xảy ra.

b) Hành động khi phát hiện cháy nổ:

• Giữ bình tĩnh và suy xét, cảnh giác và thông báo cho tất cả thành viên trong gia đình để sớm di chuyển ra khỏi nguy hiểm qua lối thoát hiểm hoặc lên mái nhà, ban công, cửa sổ sang nhà bên cạnh hoặc thoát xuống bằng thang dây, đồng thời gọi ngay cho Cảnh sát PCCC và CNCH theo số điện thoại **114**.
• Trong quá trình di chuyển qua đám cháy, hãy che kín miệng và mũi bằng khăn ướt, cúi thấp người để tránh ngộ độc khói. Theo bám theo tường và di chuyển đến nơi an toàn.
• Nếu cửa chính bị bao trùm bởi lửa, hãy nhanh chóng tìm và mở lối thoát khác (lối thoát thứ hai) qua ban công, cửa sổ, sân thượng sang nhà bên cạnh hoặc thoát xuống bằng thang dây hoặc bố trí lối thoát lên mái nếu mái nhà có kết cấu bằng các tấm lợp. Tuyệt đối không nên núp trong phòng hay nhà vệ sinh. Nếu không còn lối thoát nào khác, hãy sử dụng chăn thấm ướt, trùm kín người và cố gắng thoát khỏi đám cháy nhanh nhất có thể.
• Nếu lối và đường thoát hiểm bị nhiễm khói và lửa mà không thể thoát ra ngoài theo cầu thang bộ hay cửa chính, hãy sử dụng khăn vải hoặc băng dính để chèn, dán kín vào khe cửa để ngăn khói và khí độc xâm nhập vào phòng đang ở. Di chuyển ra ban công để báo hiệu cho lực lượng PCCC hỗ trợ biết và được ứng cứu kịp thời.